GNIEZNO
historyczna
stolica
Polski
MIASTO
NA SIEDMIU
WZGÓRZACH.
Na siedmiu wzgórzach, wśród trzech
jezior... Nie, to nie będzie bajka, ale opowieść o mieście w samym sercu
Wielkopolski. Nieważne, w którą pójdziemy stronę. Zawsze trafimy na ciekawy
punkt widokowy na jednym ze wzgórz. Najbardziej znane jest Wzgórze Lecha. Legenda głosi, że właśnie tutaj władca
plemiennego państwa Polan założył gród. Podobno zobaczył na wzgórzu gniazdo orła,
zachwycił się piękną okolicą i osiadł tu ze swoim ludem. Od słowa
"gniazdo" pochodzi też prawdopodobnie nazwa miasta.
Gniezno to miasto Św. Wojciecha leżące przy trasie krajowej
nr 5. Jest to historyczna stolica Polski, a przy tym główny punkt Szlaku
Piastowskiego. Miejsce to na każdym kroku przypomina historię naszego państwa,
szczególnie tę najdawniejszą, gdyż to właśnie w tych okolicach bierze ona swoje
początki.
Gniezno to przede wszystkim ośrodek
wspaniałych zabytków ze słynną, gotycką katedrą na czele. Świątynia
powstała na Wzgórzu Lecha w latach 970-977. Po najeździe Brzetysława odbudowano
ją w stylu romańskim, a na przełomie XV-XVIII w. dodano 14 barokowych kaplic i
dwie wieże - północną i południową. Katedra przeżyła dwa poważne pożary - w
1613 r i w 1945 r.
Podczas okupacji żołnierze niemieccy urządzili w katedrze
magazyn broni i salę koncertową. Po wojnie przywrócono jej wygląd średniowieczny.
Zanim wejdziemy do środka, warto rozejrzeć się dokoła.
Zanim wejdziemy do środka, warto rozejrzeć się dokoła.
Przed głównym wejściem stoi pomnik Bolesława
Chrobrego dłuta Jerzego Sobocińskiego.
Poprzedni z 1929 r. zniszczyli w czasie
II wojny Niemcy. Po prawej stronie widzimy plac św. Wojciecha - zielone
trawniki, stylizowane latarnie i ławeczki.To tutaj odbywają się uroczystości ku czci
św. Wojciecha, a podczas ostatniej wizyty mszę świętą odprawiał Jan Paweł II.
W środku katedry nie sposób oprzeć się wrażeniu, że przenieśliśmy się kilka
wieków w przeszłość. Surowe ceglane mury budzą nie tylko podziw,ale i
szacunek.
Wystarczy popatrzeć na romańskie
drzwi gnieźnieńskie odlane z brązu w XII w. ze scenami z życia św. Wojciecha
czy na srebrną trumnę z jego relikwiami na środku kościoła.
W podziemiach
znajduje się jeden z najbogatszych w Polsce (po krakowskim i jasnogórskim)
skarbców sakralnych. W 1939 r. jego zawartość wywieziono do Berlina, potem do
kopalni soli niedaleko Brunszwiku; wreszcie trafił do Moskwy. Do Gniezna wrócił
dopiero w 1958 r. Są w nim drewniane rzeźby, portrety trumienne, skarby z
wykopalisk w romańskich podziemiach katedry
Pełna skarbów jest też biblioteka
katedralna, której początki sięgają XI w. W połowie XVIII w. na jej potrzeby
zaadaptowano pomieszczenia nad kruchtą północną, później także kilka
kondygnacji wieży i strych nad boczną nawą.
Wśród ok. 40 tys. woluminów jest
m.in. "Evangeliarium" z 800 r., pisany złotem "Codex aureus
Gnesnensis" z XI w. Oba dzieła można zobaczyć w Muzeum Archidiecezjalnym
(tuż za katedrą).
Przechowuje się tu także pergaminowy
kodeks z początków IX w., kopię drzwi gnieźnieńskich i kielich św. Wojciecha Muzeum
prezentuje zabytkowe kielichy mszalne, cenne rzeźby sakralne, starodruki itp. .
Z pewnością natomiast trzeba zajrzeć do Muzeum Początków
Państwa Polskiego.
To ciekawe muzeum znajduje się w
pobliżu Jeziora Jelonek. Warto go zwiedzić, by dowiedzieć się nieco więcej o
przeszłości miasta, całego regionu i życiu dawnych naszych rodaków. Wśród zbiorów
znajdziemy cenne zabytki archeologiczne i dzieła sztuki.
Największą atrakcją muzeum jest spektakl Kultura Polski Piastów, pozwalający przenieść się do odległych czasów wczesnego średniowiecza . Ciekawa jest również kolekcja godeł Polski od czasów średniowiecza po XX wiek.
Największą atrakcją muzeum jest spektakl Kultura Polski Piastów, pozwalający przenieść się do odległych czasów wczesnego średniowiecza . Ciekawa jest również kolekcja godeł Polski od czasów średniowiecza po XX wiek.
Warto też wejść na Wzgórze Lecha w
pobliżu, którego rozlewają się wody Jeziora Jelonek. To wspaniałe tereny
rekreacyjne, zachęcające do wypoczynku. Ul. Tumską, która łączy katedrę z
rynkiem wybierzemy się na spacer. Naszą uwagę zwrócą pięknie odrestaurowane
klasycystyczne kamieniczki z 1 poł. XIX w. z bogato zdobionymi elewacjami,
latem ich balkony toną w kwiatach.
Dochodzimy do Wzgórza Panieńskiego (120 m
n.p.m.). Kiedyś była tu osada targowa, a w średniowieczu rynek otaczały mury
obronne. Odrestaurowano go w połowie lat 90. W środku stoi fontanna z herbami
78 miast tworzących tzw. Krąg Darczyńców, którzy przyczynili się do
odrestaurowania gnieźnieńskiego rynku. Wszystkie kamienice na rynku spłonęły w
1819 r. i zostały na nowo zbudowane. W jednej z nich w 1807 r. (dzisiaj nr 11)
nocował cesarz Napoleon Bonaparte.
Zaledwie kilkaset metrów od rynku stoi kościół
Farny. W środku warto zobaczyć piękną ambonę w kształcie łodzi. Przed kościołem
koniecznie trzeba stanąć o godzinie 12 lub 15. Na wieży pojawia się figura św.
Wojciecha i błogosławi wiernych, przy wtórze
"Bogurodzicy", najstarszej polskiej pieśni. Na tyłach rynku w
ceglanych budynkach przy kościele oo. Franciszkanów była kiedyś zbrojownia, a
po drugiej stronie świątyni więzienie i sąd. Dzisiaj w starych murach mieści się
sąd rejonowy. Dwunawowy kościół powstał w XIII w. z połączenia dwóch klasztorów
- Franciszkanów i Klarysek. Nawa główna należała do zakonników, boczna do
zakonnic.
Z rynku blisko do Doliny Pojednania, gdzie rosną dęby posadzone cztery
lata temu przez premierów Polski, Węgier, Czech i Słowacji oraz kanclerza Niemiec, symbol pokojowego zjednoczenia Europy. Wówczas
z okazji 1000. rocznicy zjazdu gnieźnieńskiego w dolinie pomiędzy wzgórzami
Panieńskim i Krzyżackim powstały alejki parkowe, ustawiono ławki, parkany i
latarnie.
Jednym z najcenniejszych (i najmniejszych)
zabytków Gniezna jest XIV-wieczny kościół św. Jana na Wzgórzu Krzyżackim. Nie
zmienił się od czasu wybudowania. Wchodząc po kamiennych schodach do jego wnętrza,
zobaczymy niezwykle rzadkie gotyckie malowidła ścienne z XIV w. przedstawiające
sceny z życia Chrystusa, Matki Boskiej i św. Jana Chrzciciela. We wschodniej ścianie
kościoła znajdują się intrygujące dołki wydrążone w cegłach. Jedna z legend głosi,
że wyżłobione zostały palcami średniowiecznych pątników. Bardziej prawdopodobna
wersja zakłada jednak, że to ślad po krzesaniu ognia w sobotę wielkanocną.
Gniezno leży na siedmiu wzgórzach.
Oprócz tych trzech jest jeszcze wzgórze
Zbar z kościołem św. Michała z XII w. Co roku na jedną noc przenoszone są tu
relikwie św. Wojciecha, a rano procesja wraca z nimi do katedry. W kościele
trzeba obejrzeć prezbiterium ze sklepieniem żebrowym udekorowane scenami z
polowania.
Innym
tarasem widokowym pierwszej stolicy Polski jest wzgórze Piotrowo ze starym
cmentarzem św. Piotra i kościołem Piotra i Pawła. Na kolejnym stoi XIX-wieczny
kościół św. Krzyża, a siódme (i ostatnie) wyrasta u zbiegu ul. Jolenty i Żwirki
i Wigury.Starą część miasta łączy z nową most. Po jego lewej stronie leży Jezioro Świętokrzyskie,
po prawej jezioro Winiary z kąpieliskiem miejskim.
Jednak
Gniezno to nie tylko kościoły. W grodzie Lecha można pojeździć konno w istniejącym
od 1885 r. Stadzie Ogierów lub wynająć bryczkę czy zabytkowy powóz z woźnicą.
Latem organizowane są obozy jeździeckie, a jesienią coroczna pogoń za lisem.
Miłośnicy kolei żelaznej mogą przejechać się wąskotorówką (istnieje od 1896
r.). W każdy letni weekend o godz. 9 ze stacji przy ul. Kolejowej
zabytkowe wagoniki z parową ciuchcią jadą wprost na plażę w Przybrodzinie. Zimą
pociąg retro wyjeżdża w kurs tylko raz, przyłączając się do Wielkiej Orkiestry Świątecznej
Pomocy.
Wiosenny spacer po Gnieźnie najlepiej zakończyć w jednym z parków założonych na
przełomie XVIII i XIX w. przez Towarzystwo Upiększania Miasta. Polecam park
miejski przy ul. Sobieskiego , pełen romantycznych altanek, mostków i stawów.
Zajrzyjcie do palmiarni naprzeciwko kortów tenisowych. Jej chlubą jest wielkie
akwarium z egzotycznymi rybami z Izraela, japońskimi koiami i kometkami z Chin. Niedawno powstał tu nawet mini wodospad.
Tutaj zakończymy nasz spacer
po mieście na siedmiu wzgórzach, pełnym uroku i zabytków. Serdecznie
zapraszam do dawnej stolicy Polski ,głównego punktu na Szlaku Piastowskim
gwarantuję niezapomniane wrażenia. FILM VIDEO - OBRAZY
0 komentarze:
Prześlij komentarz